De gemeenteraad van Noardeast-Fryslân heeft ingestemd met de Kadernota 2026-2029, die dient als basis voor de begroting van 2026. De nota schetst een financieel perspectief met zowel positieve als negatieve saldi in de komende jaren. Het debat over de nota toonde echter verdeeldheid binnen de raad.
Politiekverslaggever Rijk de Bat
Tijdens de raadsvergadering op 3 juli 2025 werd de Kadernota 2026-2029 besproken en goedgekeurd. De nota laat een positief saldo zien voor de jaren 2026 en 2027, maar voorspelt een negatief saldo voor 2028 en 2029. De financiële positie van de gemeente blijft kwetsbaar, wat volgens de nota vraagt om een kritische blik op de balans tussen inkomsten en uitgaven.
De vergadering begon met lof voor de bijdragen van de verschillende fracties. "Het is altijd mooi om te zien hoe iedereen vanuit zijn eigen perspectief en waarden bijdraagt," aldus een raadslid. Toch was er ook kritiek, vooral vanuit de oppositie. De fractie van de PvdA gaf aan niet te kunnen instemmen met de voorgestelde bezuinigingen in het sociale domein. "De keuzes die nu gemaakt worden, zijn niet de onze," aldus de PvdA-fractie.
De discussie over de kadernota werd verder bemoeilijkt door zorgen over de financiële haalbaarheid van verschillende projecten. "Alle partijen maken zich grote zorgen over de financiële situatie van onze gemeente," zei een raadslid. Er werd specifiek gewezen op de druk op culturele activiteiten en de bezuinigingen binnen het sociale domein.
Een ander punt van discussie was de huisvesting van statushouders. De fractie van Liberaal Noardeast-Fryslân uitte kritiek op de structurele reservering van 350.000 euro per jaar voor de huisvesting van statushouders. "Waarom wordt dit niet overgelaten aan de volgende raad?" vroeg een raadslid zich af.
Ondanks de verdeeldheid stemde de meerderheid van de raad in met de kadernota. Het college van burgemeester en wethouders kreeg de opdracht om de nota verder uit te werken in de begroting voor 2026, die voor 15 november 2025 moet worden vastgesteld. De oppositiepartijen S!N en PvdA stemden tegen de nota, terwijl de overige partijen hun steun gaven.
De goedkeuring van de kadernota markeert een belangrijke stap in het financiële beleid van de gemeente Noardeast-Fryslân, maar de verdeeldheid binnen de raad laat zien dat er nog veel werk aan de winkel is om tot een breed gedragen begroting te komen.
Samenvatting van het voorstel
Het raadsvoorstel van de gemeente Noardeast-Fryslân betreft de instemming met de Kadernota 2026-2029, die dient als basis voor de begroting van 2026. De Kadernota schetst een financieel perspectief waarbij de jaren 2026 en 2027 een positief saldo laten zien, terwijl 2028 en 2029 een negatief saldo voorspellen. De financiële positie van de gemeente blijft kwetsbaar, waardoor er kritisch gekeken moet worden naar de balans tussen inkomsten en uitgaven. De Kadernota voldoet aan de eisen van financieel toezicht en legt de contouren vast voor de conceptbegroting 2026, die voor 15 november 2025 moet worden vastgesteld. Er zijn bezuinigingen en nieuwe beleidsmaatregelen voorgesteld om de financiële weerbaarheid te verbeteren. De raad heeft op 3 juli 2025 ingestemd met de Kadernota als kader voor de op te stellen begroting.
Documenten
-
Analyse van het document
Titel en Samenvatting:
De titel van het voorstel is "Kadernota 2026". Het voorstel betreft de goedkeuring van de Kadernota 2026-2029 door de gemeenteraad van Noardeast-Fryslân. Deze nota schetst het financieel perspectief voor de komende jaren, waarbij de jaren 2026 en 2027 een positief saldo laten zien, terwijl 2028 en 2029 een negatief saldo tonen. Het doel is om de financiële situatie van de gemeente te verbeteren door een kritische balans tussen inkomsten en uitgaven te behouden. De Kadernota dient als basis voor de op te stellen begroting 2026 en de meerjarenraming 2027-2029.
Volledigheid van het Voorstel:
Het voorstel is redelijk volledig, aangezien het een gedetailleerd financieel overzicht biedt en de noodzaak van bezuinigingen en investeringen benadrukt. Echter, specifieke details over de bezuinigingsmaatregelen en de impact daarvan op de dienstverlening ontbreken.
Rol van de Raad:
De raad heeft de rol om de Kadernota goed te keuren, wat de basis vormt voor de toekomstige begroting en meerjarenraming. De raad moet ook toezien op de naleving van de financiële kaders en toezichtseisen.
Politieke Keuzes:
De raad moet beslissen over de prioritering van uitgaven en bezuinigingen, en hoe om te gaan met de verwachte negatieve saldi in 2028 en 2029. Er moeten keuzes worden gemaakt over investeringen in infrastructuur en voorzieningen.
SMART en Inconsistenties:
Het voorstel is niet volledig SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden) omdat het geen concrete doelen of meetbare resultaten bevat. Er zijn geen duidelijke inconsistenties, maar de afhankelijkheid van toekomstige bezuinigingen en rijksbijdragen kan onzekerheden met zich meebrengen.
Besluit van de Raad:
De raad moet besluiten om in te stemmen met de Kadernota 2026-2029 als kader voor de op te stellen begroting 2026.
Participatie:
Het voorstel vermeldt dat er een persbericht wordt opgesteld in samenwerking met de Eenheid Communicatie, maar er is geen specifieke informatie over burgerparticipatie of inspraak.
Duurzaamheid:
Duurzaamheid wordt niet expliciet genoemd als een relevant onderwerp in het voorstel, hoewel het mogelijk impliciet meespeelt in investeringsbeslissingen.
Financiële Gevolgen:
De financiële gevolgen zijn significant, met een positief saldo in 2026 en 2027, maar een negatief saldo in 2028 en 2029. Er wordt aangegeven dat bezuinigingen en rijksbijdragen nodig zijn om de financiële positie te verbeteren, maar specifieke dekkingsmaatregelen worden niet gedetailleerd beschreven.
-
Analyse van het document
Titel en Samenvatting:
De titel van de motie is "Alliantie Schooltuinen". De motie benadrukt het belang van gezond eten, biodiversiteit en ervaringsgericht onderwijs voor basisschoolkinderen in de gemeente Noardeast-Fryslân. Het stelt voor om deze doelen te verwezenlijken via het initiatief van de Alliantie Schooltuinen en de jaarlijkse 'Week van de Schooltuin'. De motie vraagt het college om basisscholen actief te ondersteunen bij deelname aan deze initiatieven en om de 'Week van de Schooltuin' jaarlijks te promoten via gemeentelijke kanalen.
Volledigheid van het Voorstel:
De motie is redelijk volledig, maar mist specifieke details over hoe de gemeente de scholen precies zal ondersteunen en welke middelen daarvoor beschikbaar zijn.
Rol van de Raad:
De raad moet de motie bespreken en besluiten of ze het college de opdracht geven om de voorgestelde acties uit te voeren.
Politieke Keuzes:
De raad moet beslissen of ze prioriteit willen geven aan educatieve en ecologische initiatieven zoals de Alliantie Schooltuinen en of ze bereid zijn om gemeentelijke middelen en kanalen hiervoor in te zetten.
SMART en Inconsistenties:
De motie is niet volledig SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden). Het is specifiek en tijdgebonden, maar mist meetbare doelen en een duidelijk plan voor realisatie. Er zijn geen duidelijke inconsistenties, maar de haalbaarheid en middelen zijn niet gespecificeerd.
Besluit van de Raad:
De raad moet beslissen of ze de motie aannemen en het college de opdracht geven om de voorgestelde acties uit te voeren.
Participatie:
De motie impliceert participatie door scholen en de gemeente, maar er is geen specifieke vermelding van bredere participatie van ouders of andere belanghebbenden.
Duurzaamheid:
Duurzaamheid is een relevant onderwerp, aangezien de motie zich richt op biodiversiteit en gezond eten, wat bijdraagt aan duurzame educatie en leefstijl.
Financiële Gevolgen:
De motie stelt dat er geen structurele investeringen nodig zijn als de gemeente grond, contacten en communicatie inzet. Er is echter geen gedetailleerde financiële analyse of dekking aangegeven.
-
Analyse van het document
Titel en Samenvatting:
De titel van de motie is "Diele is duorsum" (Delen is duurzaam). De motie erkent dat steeds meer inwoners initiatieven nemen om goederen, vervoer en voorzieningen te delen, zoals een gereedschapsbibliotheek, ruilkasten en autodelen. Deze initiatieven dragen bij aan duurzaamheid en gemeenschapsverbondenheid, maar blijven vaak onzichtbaar voor inwoners. De motie verzoekt het college om bestaande dorpscontactpersonen en communicatiekanalen te gebruiken om deze initiatieven in kaart te brengen en zichtbaar te maken op de gemeentelijke website. Daarnaast moet de boodschap 'delen is duurzaam' worden geïntegreerd in de gemeentelijke duurzaamheidscommunicatie.
Oordeel over de volledigheid:
De motie is redelijk volledig in zijn opzet. Het identificeert het probleem, stelt een oplossing voor en geeft duidelijke richtlijnen voor de uitvoering. Echter, het mist specifieke tijdslijnen en meetbare doelen.
Rol van de raad:
De raad speelt een toezichthoudende en besluitvormende rol. Ze moeten de motie goedkeuren en het college opdracht geven om de voorgestelde acties uit te voeren.
Politieke keuzes:
De raad moet kiezen of ze prioriteit willen geven aan het zichtbaar maken van deelinitiatieven en het promoten van duurzaamheid. Dit kan invloed hebben op de toewijzing van middelen en aandacht binnen de gemeentelijke communicatie.
SMART en Inconsistenties:
De motie is niet volledig SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden). Het is specifiek en acceptabel, maar mist meetbare doelen, een tijdsbestek en een evaluatiemechanisme. Er zijn geen duidelijke inconsistenties.
Besluit van de raad:
De raad moet beslissen of ze de motie aannemen en het college de opdracht geven om de voorgestelde acties uit te voeren.
Participatie:
De motie benadrukt participatie door gebruik te maken van bestaande dorpscontactpersonen en communicatiekanalen om initiatieven in kaart te brengen en te promoten.
Duurzaamheid:
Duurzaamheid is een centraal thema in de motie, aangezien het delen van middelen bijdraagt aan circulaire doelen en milieuvriendelijkheid.
Financiële gevolgen:
De motie suggereert dat de zichtbaarheid van deelinitiatieven kan worden vergroot zonder extra kosten, door gebruik te maken van bestaande structuren. Er worden geen specifieke financiële gevolgen of dekkingsvoorstellen genoemd.
-
Analyse van het document
Titel en Samenvatting:
De titel van de motie is "Lokale preventieve structuur ophelje". De motie richt zich op het versterken van de gemeenschap en sociale cohesie in de gemeente Noardeast-Fryslân door bestaande dorps- en wijkagenda's uit te breiden met een focus op preventieve signalen en behoeften op het gebied van welzijn, jeugd, zorg, armoede en leefbaarheid. Het voorstel benadrukt dat dit geen extra kosten met zich meebrengt, maar wel bewustwording en prioritering vereist. Het college wordt verzocht om samen met lokale partijen deze agenda's in te vullen en jaarlijks te rapporteren over de opgehaalde preventieve behoeften en de gemeentelijke of lokale respons hierop.
Oordeel over de volledigheid:
Het voorstel is redelijk volledig. Het bevat duidelijke verzoeken aan het college en geeft aan welke stappen genomen moeten worden om de preventieve structuur te versterken. Echter, het mist specifieke details over hoe de implementatie precies zal plaatsvinden en welke meetbare doelen worden nagestreefd.
Rol van de raad:
De rol van de raad is om de motie te beoordelen, goed te keuren en toezicht te houden op de uitvoering ervan. De raad moet geïnformeerd worden over de voortgang en resultaten van de preventieve structuur.
Politieke keuzes:
De raad moet beslissen of ze prioriteit willen geven aan preventieve maatregelen binnen de gemeenschap en of ze de voorgestelde aanpak ondersteunen. Dit omvat het kiezen voor een proactieve benadering van sociale problemen en het versterken van lokale samenwerking.
SMART en Inconsistenties:
Het voorstel is niet volledig SMART (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch, Tijdgebonden). Hoewel het specifieke acties en betrokken partijen benoemt, ontbreken meetbare doelen en een tijdlijn voor de implementatie. Er zijn geen duidelijke inconsistenties, maar de haalbaarheid en effectiviteit zijn niet volledig uitgewerkt.
Besluit van de raad:
De raad moet besluiten of ze de motie aannemen of verwerpen. Dit besluit bepaalt of het college de voorgestelde acties moet uitvoeren.
Participatie:
Het voorstel benadrukt participatie door lokale partijen, zoals dorpsbelangen en vrijwilligers, te betrekken bij het invullen van de dorps- en wijkagenda's. Dit bevordert lokale betrokkenheid en samenwerking.
Duurzaamheid:
Duurzaamheid wordt niet expliciet genoemd als relevant onderwerp in deze motie. De focus ligt meer op sociale cohesie en preventie van sociale problemen.
Financiële gevolgen:
De motie stelt dat het opzetten van een preventieve bril op bestaande processen geen extra geld hoeft te kosten. Er wordt echter geen gedetailleerde financiële analyse of dekking van eventuele kosten besproken.
-
Analyse van het document
Titel en Samenvatting:
De titel van de motie is "Stoppen met verdere ontwikkeling van een AZC in Noardeast-Fryslân." De motie roept op om te stoppen met de ontwikkeling van een asielzoekerscentrum (AZC) in de gemeente Noardeast-Fryslân. Het college is momenteel bezig met de ontwikkeling van een AZC, wat kosten met zich meebrengt en druk legt op de gemeentelijke middelen. Er zijn zorgen over de maatschappelijke inpasbaarheid en de druk op lokale voorzieningen. De motie stelt dat er geen wettelijke noodzaak meer is voor een permanent AZC en dat het stoppen van de plannen financiële stabiliteit kan bieden. Het college wordt opgeroepen om de ontwikkeling te stoppen en de raad te informeren over de financiële gevolgen.
Volledigheid van het Voorstel:
De motie is redelijk volledig in termen van het benoemen van de redenen voor het stoppen van de ontwikkeling van het AZC. Het bevat constateringen, overwegingen en een duidelijke oproep aan het college. Echter, het biedt geen gedetailleerde analyse van de maatschappelijke impact of alternatieve oplossingen voor de opvang van asielzoekers.
Rol van de Raad:
De rol van de raad is om te beslissen over de motie en daarmee het beleid van de gemeente te sturen. De raad moet de argumenten voor en tegen de ontwikkeling van het AZC afwegen en een besluit nemen dat het beste aansluit bij de belangen van de gemeente en haar inwoners.
Politieke Keuzes:
De raad moet kiezen tussen het voortzetten van de ontwikkeling van het AZC, met de bijbehorende kosten en maatschappelijke impact, of het stoppen van de ontwikkeling om financiële stabiliteit te bevorderen. Dit besluit kan invloed hebben op de lokale gemeenschap en de opvang van asielzoekers.
SMART en Inconsistenties:
De motie is specifiek en tijdgebonden, maar mist meetbare doelen en een duidelijke tijdlijn voor de uitvoering. Er zijn geen directe inconsistenties, maar de motie biedt geen alternatieven voor de opvang van asielzoekers.
Besluit van de Raad:
De raad moet besluiten of de motie wordt aangenomen of verworpen. Dit besluit bepaalt of de ontwikkeling van het AZC wordt stopgezet.
Participatie:
De motie vermeldt geen specifieke vormen van participatie van de lokale gemeenschap in het besluitvormingsproces.
Duurzaamheid:
Duurzaamheid wordt niet expliciet genoemd als een relevant onderwerp in deze motie.
Financiële Gevolgen:
De motie wijst op de financiële druk die de ontwikkeling en exploitatie van een AZC op de gemeentelijke begroting legt. Het stoppen van de ontwikkeling zou bijdragen aan financiële stabiliteit, maar de motie geeft geen gedetailleerde financiële analyse of dekking van de kosten.
-
Analyse van het document
Titel en Samenvatting
Titel: Motie Art. 48 RvO: Volledige schrapping budget huisvesting extra statushouders boven de taakstelling
Samenvatting: De motie, ingediend tijdens de raadsvergadering van 3 juli 2025, stelt voor om het volledige budget van € 1.100.000 voor de huisvesting van extra statushouders boven de taakstelling te schrappen. Dit voorstel komt voort uit de constatering dat het college een bezuiniging van € 750.000 op dit budget heeft opgenomen, waardoor er nog € 350.000 zonder duidelijk doel resteert. De indieners van de motie vinden het financieel onverantwoord om extra middelen te reserveren voor dit doel in tijden van noodzakelijke bezuinigingen. Het schrappen van het volledige bedrag zou ruimte bieden voor verlichting op andere beleidsvelden die directer ten goede komen aan de inwoners van de gemeente.
Oordeel over de Volledigheid
De motie is redelijk volledig in de zin dat het duidelijk de aanleiding, overwegingen en het verzoek aan het college beschrijft. Echter, het mist een gedetailleerde uitleg over de gevolgen van het schrappen van het budget voor de huisvesting van extra statushouders en hoe dit de gemeente en de betrokkenen zou kunnen beïnvloeden.
Rol van de Raad
De rol van de raad is om te beslissen over de goedkeuring of afwijzing van de motie. De raad moet de financiële en sociale implicaties van het schrappen van het budget overwegen en een besluit nemen dat in het beste belang van de gemeente en haar inwoners is.
Politieke Keuzes
De raad moet kiezen tussen het ondersteunen van de motie, wat betekent dat er geen extra budget wordt gereserveerd voor de huisvesting van statushouders boven de taakstelling, of het afwijzen van de motie, wat zou betekenen dat het budget behouden blijft. Dit is een keuze tussen financiële bezuinigingen en sociale verantwoordelijkheid.
SMART Analyse en Inconsistenties
De motie is specifiek en meetbaar in termen van het schrappen van een specifiek bedrag. Het is echter niet tijdgebonden, aangezien er geen specifieke termijn wordt genoemd voor de uitvoering. Er zijn geen duidelijke inconsistenties, maar de motie mist een gedetailleerd plan voor de herverdeling van de vrijgekomen middelen.
Besluit van de Raad
De raad moet besluiten of ze de motie aannemen of verwerpen. Dit besluit zal afhangen van de prioriteiten van de raad met betrekking tot financiële bezuinigingen en sociale verantwoordelijkheid.
Participatie
De motie vermeldt niets over participatie van de betrokkenen of de gemeenschap in het besluitvormingsproces. Dit kan een gemiste kans zijn om de betrokkenheid en input van de gemeenschap te vergroten.
Duurzaamheid
Duurzaamheid wordt niet expliciet genoemd in de motie. Het voorstel richt zich voornamelijk op financiële overwegingen en bezuinigingen.
Financiële Gevolgen
De financiële gevolgen van het voorstel zijn duidelijk: het schrappen van € 1.100.000 uit de begroting. De motie suggereert dat deze middelen kunnen worden herverdeeld naar andere beleidsvelden die directer ten goede komen aan de inwoners, maar specificeert niet welke beleidsvelden dit zijn of hoe de herverdeling precies zal plaatsvinden.
-
Analyse van het document
Titel en Samenvatting:
De titel van de motie is "Structureel opnemen van Dorpen- en Wijkenfonds". De motie stelt voor om het Dorpen- en Wijkenfonds, dat tot en met 2026 incidenteel is geraamd, vanaf 2027 structureel op te nemen in de meerjarenbegroting van de gemeente Noardeast-Fryslân. Het fonds heeft bewezen succesvol te zijn in het versterken van de leefbaarheid en het stimuleren van sociale samenhang in dorpen en wijken. De motie benadrukt de behoefte aan continuïteit en zekerheid voor inwoners en dorpsbelangen en roept het college op om structurele dekking voor het fonds te vinden en dit op te nemen in de begrotingscyclus.
Oordeel over de volledigheid:
De motie is redelijk volledig in zijn opzet. Het bevat een duidelijke constatering van het probleem, een overweging van de noodzaak voor verandering, en een oproep tot actie. Echter, het mist specifieke details over hoe de structurele dekking precies gerealiseerd zal worden.
Rol van de raad:
De rol van de raad is om de motie te bespreken, te stemmen en indien aangenomen, het college op te dragen om de voorgestelde wijzigingen door te voeren in de begroting.
Politieke keuzes:
De raad moet beslissen of zij het belangrijk vinden om het Dorpen- en Wijkenfonds structureel te maken en of zij bereid zijn om de benodigde financiële middelen hiervoor vrij te maken.
SMART en Inconsistenties:
De motie is specifiek en tijdgebonden, maar mist meetbare en haalbare elementen, zoals een gedetailleerd plan voor het vinden van structurele dekking. Er zijn geen duidelijke inconsistenties, maar de haalbaarheid van de financiële dekking is niet uitgewerkt.
Besluit van de raad:
De raad moet besluiten of zij de motie aannemen en daarmee het college opdracht geven om het fonds structureel op te nemen in de begroting.
Participatie:
De motie benadrukt het belang van participatie door te wijzen op de positieve effecten van het fonds op bewonersinitiatief en sociale samenhang.
Duurzaamheid:
Duurzaamheid wordt niet expliciet genoemd in de motie, maar het versterken van de leefbaarheid en sociale samenhang kan indirect bijdragen aan duurzame gemeenschappen.
Financiële gevolgen:
De motie vraagt om een jaarlijkse structurele uitgave van € 350.000 vanaf 2027. Er wordt gevraagd om structurele dekking voor te stellen in de Programmabegroting 2026–2029, maar specifieke bronnen voor deze dekking worden niet genoemd.
-
-
-
-
-
-
-
-