De gemeenteraad van Noardeast-Fryslân heeft de begroting voor 2026 vastgesteld, ondanks zorgen over toekomstige financiële tekorten. De begroting toont een positief saldo van € 3 miljoen, maar vanaf 2028 worden negatieve saldi verwacht. Bezuinigingen zijn gepland om de begroting sluitend te houden.
Politiekverslaggever Rijk de Bat
In een levendig debat heeft de gemeenteraad van Noardeast-Fryslân de begroting voor 2026 vastgesteld. De begroting laat een positief saldo zien van € 3 miljoen, maar de vooruitzichten voor de jaren daarna zijn minder rooskleurig. Vanaf 2028 worden negatieve saldi verwacht, wat de noodzaak van bezuinigingen onderstreept. De gemeente streeft naar een gemiddelde besparing van € 6,3 miljoen per jaar van 2026 tot 2029.
Tijdens de raadsvergadering uitte inspreker Mente namens Dorpsbelang De Vlieterpen zijn zorgen over de verkeersveiligheid op de Iedyk rond Jannum. "Met het huidige tempo ligt de voltooiing van de werkzaamheden over ongeveer 40 jaar," waarschuwde hij. De raad werd opgeroepen om het budget voor verkeersveiligheid te heroverwegen, vooral gezien de geplande halvering van dit budget.
Liberaal Noardeast-Fryslân (LNF) uitte kritiek op het doorschuiven van moeilijke keuzes naar de volgende raad. "Keuzes doorschuiven is nog nooit een oplossing geweest," stelde S.J. Vogelzang van LNF. De partij diende een amendement in om € 350.000, oorspronkelijk bedoeld voor de huisvesting van extra statushouders, te herbestemmen voor het dorpen- en wijkenfonds. Het amendement werd echter verworpen.
De Fryske Nasjonale Partij (FNP) sprak haar steun uit voor de begroting, maar vroeg om duidelijkheid over de besteding van € 350.000 voor statushouders. "Is dat nu voor statushouders of is dat een integrale oplossing voor ook andere doelgroepen in onze gemeente?" vroeg A.A. Buwalda van de FNP.
De ChristenUnie (CU) benadrukte het belang van een sluitende begroting en riep op tot actie om de afvalstoffenheffing te verlagen. "De boarger wurdt nu om 'e nocht opsadele mei ek hegere lêsten," aldus D. van der Meulen van de CU.
De Partij van de Arbeid (PvdA) stemde tegen de begroting, met name vanwege de geplande verbouwing van het gemeentehuis en het gebrek aan investeringen in sociale en groene projecten. "Onze inzet en onze aandacht om te vergroenen en meer te doen om onze idealen en doelstellingen te bewerkstelligen is geld, nog in ieder geval gelden die ons inziens nu ontbreken in de begroting," verklaarde J.H. Lammering van de PvdA.
Ondanks de tegenstemmen van de PvdA en Sociaal in Noardeast-Fryslân (S!N), werd de begroting aangenomen met steun van de ChristenUnie, FNP, LNF en het CDA. De wethouder verzekerde dat er hard gewerkt wordt aan een tweede bezuinigingsronde en dat er plannen zijn om de verkeersveiligheid en andere belangrijke projecten aan te pakken.
Samenvatting van het voorstel
De gemeente Noardeast-Fryslân bereidt zich voor op de vaststelling van de begroting voor 2026. De gemeenteraad moet deze begroting goedkeuren en voor 15 november 2025 indienen bij de Provinsje Fryslân. Het doel is om de gemeente te autoriseren om investeringen te doen en doelen te realiseren binnen de vastgestelde kaders. De begroting voor 2026 toont een positief saldo van ongeveer € 3 miljoen, maar vanaf 2028 wordt een negatief saldo verwacht. Om de begroting sluitend te houden, zijn bezuinigingen gepland, met een gemiddelde besparing van € 6,3 miljoen per jaar van 2026 tot 2029. Er wordt gewerkt aan verdere besparingen voor de toekomst, met een rapport dat in mei 2026 aan het college wordt gepresenteerd. Na goedkeuring door de raad wordt de begroting naar de toezichthouder gestuurd en wordt er gecommuniceerd met de inwoners via persberichten en publicaties.
Documenten
-
Analyse van het document
Analyse van het Raadsvoorstel: Begroting 2026 en meerjarenraming 2027-2029
Titel en Samenvatting:
Het voorstel betreft de "Begroting 2026 en meerjarenraming 2027-2029" van de gemeente Noardeast-Fryslân. Het doel is om de begroting voor 2026 vast te stellen, waarmee het college geautoriseerd wordt om investeringen te doen en doelen per programma uit te voeren. De begroting is sluitend voor 2026 met een positief saldo van €3 miljoen, maar vertoont een negatief meerjarenperspectief vanaf 2028. Er zijn bezuinigingsmaatregelen opgenomen om de begroting sluitend te houden, en verdere besparingen worden voorbereid voor de toekomst.
Volledigheid van het Voorstel:
Het voorstel is volledig in de zin dat het de noodzakelijke financiële gegevens en context biedt voor de besluitvorming. Het bevat een toelichting op de verschillen met de Kadernota 2026 en een overzicht van de bezuinigingsmaatregelen.
Rol van de Raad:
De raad heeft de rol om de begroting vast te stellen, waarmee zij het college autoriseert om binnen de vastgestelde kaders te opereren. De raad moet ook toezien op de uitvoering van de bezuinigingsmaatregelen en de voorbereiding van toekomstige besparingen.
Politieke Keuzes:
De raad moet beslissen over de goedkeuring van de voorgestelde bezuinigingen en de begroting als geheel. Er moet ook een keuze worden gemaakt over hoe om te gaan met het negatieve meerjarenperspectief vanaf 2028.
SMART en Inconsistenties:
Het voorstel is specifiek en meetbaar in termen van financiële doelen voor 2026. Echter, het is minder specifiek over de maatregelen die nodig zijn om het negatieve saldo vanaf 2028 aan te pakken. Er zijn geen duidelijke inconsistenties, maar de toekomstige besparingen zijn nog niet concreet uitgewerkt.
Besluit van de Raad:
De raad moet besluiten om de begroting 2026 inclusief alle bijlagen vast te stellen.
Participatie:
Er is beperkte participatie voorzien; de communicatie richt zich voornamelijk op informatieverstrekking via persberichten en gemeentepagina's. Er wordt een programmamarkt georganiseerd voor de raad.
Duurzaamheid:
Duurzaamheid wordt niet expliciet genoemd als een onderwerp in het voorstel, wat suggereert dat het geen primaire focus is binnen deze begroting.
Financiële Gevolgen:
De begroting voor 2026 is sluitend met een positief saldo van €3 miljoen. Vanaf 2028 is er echter een negatief saldo, wat toekomstige financiële uitdagingen aangeeft. De dekking van de bezuinigingen is opgenomen in de begroting, maar verdere besparingen zijn nog in voorbereiding.
-
Analyse van het document
Titel en Samenvatting:
Het amendement draagt de titel "Structurele dekking Dorpen- en Wijkenfonds uit vrijgevallen statushoudersbudget". Het voorstel beoogt om het resterende bedrag van € 350.000, oorspronkelijk bestemd voor de opvang van statushouders, structureel in te zetten voor het Dorpen- en Wijkenfonds. Dit fonds, dat gericht is op het versterken van leefbaarheid en sociale samenhang in dorpen en wijken, had tot nu toe slechts incidentele dekking. Het amendement stelt voor om de incidentele toewijzing van € 300.000 voor 2026 te schrappen en in plaats daarvan een structurele financiering te realiseren door het budget van statushouders over te hevelen van het programma Soarch en Wolwêzen naar Mienskip.
Oordeel over de volledigheid:
Het voorstel is redelijk volledig, met een duidelijke herbestemming van middelen en een toelichting op de noodzaak van structurele dekking voor het Dorpen- en Wijkenfonds. Echter, het mist gedetailleerde informatie over de impact op de opvang van statushouders en de langetermijngevolgen voor beide betrokken programma's.
Rol van de raad:
De raad moet beslissen over de herbestemming van financiële middelen binnen de begroting en de prioritering van gemeentelijke doelen, zoals de opvang van statushouders versus de versterking van lokale gemeenschappen.
Politieke keuzes:
De raad moet kiezen tussen het ondersteunen van de opvang van extra statushouders en het versterken van lokale gemeenschappen. Dit vraagt om een afweging van sociale prioriteiten en de verdeling van schaarse middelen.
SMART en Inconsistenties:
Het voorstel is specifiek en meetbaar in termen van financiële herbestemming, maar mist tijdgebonden doelen en een evaluatieplan. Er zijn geen duidelijke inconsistenties, maar de gevolgen voor statushouders zijn onderbelicht.
Besluit van de raad:
De raad moet besluiten of het amendement wordt aangenomen, wat zou betekenen dat de financiële middelen structureel worden herbestemd naar het Dorpen- en Wijkenfonds.
Participatie:
Het voorstel vermeldt geen specifieke participatie van burgers of belanghebbenden in de besluitvorming, hoewel het Dorpen- en Wijkenfonds gericht is op bewonersinitiatieven.
Duurzaamheid:
Duurzaamheid wordt niet expliciet genoemd, maar het versterken van sociale samenhang kan bijdragen aan duurzame gemeenschappen.
Financiële gevolgen:
Het amendement herverdeelt € 350.000 van statushoudersopvang naar het Dorpen- en Wijkenfonds. Er wordt geen specifieke dekking voor de gevolgen voor de opvang van statushouders genoemd, wat een potentieel risico vormt voor de financiële planning.
-
-
-
-