Kop: "Gemeenten worstelen met openbaarheid: Nieuwe wet stelt hogere eisen"

De invoering van de Wet open overheid (WOO) vraagt om een striktere invulling van informatieverstrekking door gemeenten. Uit een recent onderzoek blijkt dat de uitvoering van de oude Wet openbaarheid van bestuur (WOB) in Noordoost-Friesland en Dantumadiel goed verloopt, maar dat er nog veel werk aan de winkel is om aan de nieuwe eisen te voldoen.

Politiekverslaggever Rijk de Bat

In een onderzoek uitgevoerd door de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR) is gekeken naar de praktijk van de WOB in verschillende gemeenten, waaronder Noordoost-Friesland en Dantumadiel. Het onderzoek, dat werd uitgevoerd door onderzoeksbureau Pro Facto, richtte zich op de periode 2018-2020 en had als doel om inzicht te geven in hoe gemeenten omgaan met WOB-verzoeken en hoe zij zich voorbereiden op de nieuwe WOO.

Uit het onderzoek blijkt dat de afhandeling van WOB-verzoeken in de onderzochte gemeenten over het algemeen goed verloopt. "De kennis en vaardigheden binnen de ambtelijke organisatie zijn goed," aldus de onderzoekers. Toch zijn er ook aandachtspunten. Zo was er in de onderzochte periode geen beleid vastgesteld voor de afhandeling van WOB-verzoeken en werden deze niet gepubliceerd op de gemeentelijke websites. Inmiddels zijn er stappen gezet om dit te verbeteren, maar er is nog werk aan de winkel.

Een belangrijk aandachtspunt is de actieve openbaarmaking van informatie, een kernpunt van de nieuwe WOO. Op dit moment is er geen beleid of organisatorische structuur voor actieve informatieverstrekking binnen de gemeenten. "Er moet een afdeling verantwoordelijk worden gemaakt voor de informatieverstrekking," luidt een van de aanbevelingen van de rekenkamercommissie.

Daarnaast is er behoefte aan meer transparantie richting de gemeenteraad. De rekenkamercommissie beveelt aan om in het jaarverslag een paragraaf te wijden aan de openbaarheid en de WOB-verzoeken. "Dit moet straks ook in de begroting worden opgenomen," benadrukt de commissie.

De gemeenten zijn zich bewust van de uitdagingen en werken aan verbeteringen. Er is een werkgroep actief die zich richt op de implementatie van de WOO. Toch blijft de vraag of de gemeenten op tijd klaar zullen zijn voor de volledige inwerkingtreding van de nieuwe wet. "Er zijn nog stappen te zetten, vooral op het gebied van capaciteit en het bijhouden van gegevens," concludeert de rekenkamercommissie.

Met de invoering van de WOO wordt van gemeenten verwacht dat zij proactief informatie openbaar maken. Dit vraagt om een cultuurverandering binnen de gemeentelijke organisaties. De komende tijd zal moeten blijken of de gemeenten in staat zijn om deze omslag te maken en zo te voldoen aan de eisen van de nieuwe wet.