Gemeenten worstelen met nieuwe Wet open overheid

De Rekenkamercommissie presenteerde onlangs haar bevindingen over de uitvoering van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) en de voorbereidingen op de nieuwe Wet open overheid (Woo). Hoewel de uitvoering van de Wob over het algemeen goed verloopt, zijn er zorgen over de informatievoorziening en de actieve openbaarmaking van gegevens.

Politiekverslaggever Rijk de Bat

Tijdens een recent debat presenteerde Saskia de Graaf van de Rekenkamercommissie de resultaten van een onderzoek naar de uitvoering van de Wob en de voorbereidingen op de Woo. Het onderzoek, uitgevoerd door onderzoeksbureau Pro Facto in opdracht van de Nederlandse Vereniging van Rekenkamers en Rekenkamercommissies (NVRR), betrof 93 rekenkamercommissies, waarvan 83 gemeentelijke.

De Graaf benadrukte het belang van goede informatievoorziening: "De nieuwe wet stelt hogere eisen aan de actieve informatieverstrekking door de overheid." Het onderzoek richtte zich op hoe overheden wob-verzoeken afhandelen en in hoeverre dit rechtmatig gebeurt. De centrale vraag was hoe de afhandeling van wob-verzoeken zich verhoudt tot de eisen van de Woo.

Uit het onderzoek bleek dat er in de onderzochte gemeenten geen specifiek beleid is vastgesteld voor de afhandeling van wob-verzoeken. De ambtelijke organisaties werken met interne procesbeschrijvingen. "Er zijn geen onregelmatigheden geconstateerd, maar de kennis en vaardigheden van de medewerkers zijn goed," aldus De Graaf.

Een belangrijk aandachtspunt is de rechtmatigheid van de afhandeling van wob-verzoeken. In de onderzochte periode konden verzoeken alleen schriftelijk worden ingediend, terwijl dit ook per e-mail of mondeling mogelijk moet zijn. Inmiddels is dit aangepast.

De actieve openbaarmaking van informatie is een ander zorgpunt. Er is geen beleid of werkinstructie voor vastgesteld, en er is geen afdeling verantwoordelijk voor de actieve informatievoorziening. "Hoewel raads- en collegebesluiten wel bekend worden gemaakt, ontbreekt een gestructureerde aanpak," aldus De Graaf.

De Rekenkamercommissie deed vier aanbevelingen, waaronder het publiceren van alle wob-verzoeken en besluiten van de afgelopen drie jaar op de gemeentelijke websites. Ook wordt geadviseerd om een paragraaf over openbaarheid van bestuur op te nemen in het jaarverslag en de begroting.

De heer Halbesma van de gemeenteraad vroeg om een schriftelijke reflectie van het college op de aanbevelingen. "Het is belangrijk dat we weten hoe het college hiermee omgaat, vooral met het oog op de nieuwe wetgeving," stelde hij.

Wethouder Justar gaf aan dat er al een werkgroep bezig is met de voorbereidingen op de Woo. "We nemen de aanbevelingen mee, maar hoe dat ambtelijk inzetbaar is, moeten we nog bekijken," zei hij.

De Rekenkamercommissie concludeerde dat de uitvoering van de Wob in de onderzochte gemeenten gemiddeld goed is, vergelijkbaar met steden als Leeuwarden. Toch blijft er werk aan de winkel, vooral op het gebied van actieve informatieverstrekking en het verbeteren van de informatievoorziening aan burgers.